مروری بر نتایج یك پژوهش؛
برنامه های درسی دانشگاه ها چگونه باید تغییر كند؟
به گزارش پرتوبلاگ استادیار دانشگاه خوارزمی با انجام یک مطالعه لزوم و چگونگی تغییر برنامه های درسی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش پرتوبلاگ به نقل از ایسنا، امروزه آموزش عالی با تغییرات سریع ملی و بین المللی و چالش های اجتماعی، فرهنگی، فناوری، زیست محیطی، حرفه ای، سیاسی و اقتصادی روبرو است. این چالش ها کارهای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی را پیچیده کرده است. آموزش عالی برای پاسخگویی به این چالش ها ناگزیر است که تغییراتی را در اهداف و محتوای برنامه های درسی خود ایجاد نماید.
بازنگری و تغییر برنامه های درسی در دوره های مختلف زمانی ضروریست تا از این رهگذر، پاسخگوی نیازهای در حال تحول جامعه و بخش های مختلف آن باشند. پدیده کهنگی یا عقیم ماندن برنامه های درسی به واسطه عدم بازبینی در آنها، سبب کاهش کیفیت آموزش عالی و پاسخگو نبودن آن در برابر بازار کار و نیازهای اشتغال می شود.
بر این اساس دکتر آیت سعادت طلب؛ استادیار دانشگاه خوارزمی، با انجام مطالعه ای راهبردها و سازکارهای اثرگذار بر تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی را مورد بررسی قرار داد.
برای انجام این مطالعه نظرات ۱۶ نفر از مدیران دانشگاه شامل روسا و معاونین دانشگاه ها، روسا و معاونین دانشکده ها و مدیران گروه ها، متخصصین برنامه ریزی درسی و سیاست گذراران در سطح کلان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، از راه مصاحبه مورد بررسی قرار گرفت.
با تحلیل مصاحبه های انجام شده، مشخص شد که چهار راهبرد کلی، شامل راهبرد فرهنگی، قانونی، مدیریتی و محیطی در تغییر اثربخش برنامه های درسی آموزش عالی اثرگذار است.
اولین راهکار موثر بر تغییر اثربخش برنامه های درسی در دانشگاه ها راهبرد فرهنگی است که با عنایت به یافته های پژوهش، پذیرش و باور به تغییر برنامه های درسی، فرهنگ مشارکتی، کنش گری اعضای هیأت علمی و ایجاد و توسعه دانش برنامه درسی مهم ترین مولفه های در ارتباط با این راهبرد بود.
آیت سعادت طلب؛ پژوهشگر این مطالعه می گوید: در واقع عامل اصلی موفقیت تغییر برنامه های درسی وجود باور به تغییر و پذیرفتن آن بعنوان اصل اولیه است که این امر نیازمند ارتقاء آگاهی و دانش ذینفعان نسبت به تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها است که از راه ایجاد فرهنگ مشارکتی و ترغیب همه ذینفعان آموزش عالی بخصوص اعضای هیأت علمی و دانشجویان در درون دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی محقق می شود.
بر مبنای دیدگان مشارکت کنندگان دراین پژوهش، راهبرد قانونی دومین عامل موثر بر تغییر برنامه های درسی است. این راهبرد در برگیرنده قوانین و مقررات، امکانات و منابع، ساختار سازمانی و استقلال دانشگاهی است.
پژوهشگر این مطالعه اعتقاد دارد که بدون آئین نامه ها و دستورالعمل های مشخص و دقیق، تأمین امکانات و منابع مالی، مشخص کردن نقش های افراد در طراحی و اجرا و اختیار تصمیم گیری حتی اگر کامل ترین برنامه های درسی را هم طراحی و تدوین کرده باشیم، آن برنامه در عمل با چالش و شکست مواجه خواهد شد.
با توجه به تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه، راهبرد مدیریتی سومین راهکار موثر بر تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها بود. راهبرد مدیریتی شامل؛ پاسخ گویی، تفویض اختیار، آموزش ذی نفعان و سیاست گذاری کلان، مهم ترین مولفه های مدیریتی تأثیرگذار در تغییر برنامه های درسی بودند.
یافته های این مطالعه حاکی از این است که پاسخگویی یک لزوم و مولفه مهم در کارآمدی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی شمرده می شود. همه افراد باید نسبت به وظایف و مسئولیت هایی که برای تغییر برنامه های درسی بر عهده آنها گذاشته شده است، پاسخگو بوده و احساس مسئولیت کنند. همینطور ضروریست مدیران دانشگاهی به منظور جلب مشارکت کلیه ذی نفعان برنامه درسی به آنها اختیار و اجازه تصمیم گیری های در رابطه با طراحی و اجرای برنامه های درسی را واگذار کنند. همینطور جهت گیری ها و سیاست های آموزشی باید مبنا و راهنمای عملی برای اجرای تصمیمات در ارتباط با تغییر برنامه های درسی را در اختیار دانشگاه ها قرار دهد.
از دیدگاه مشارکت کنندگان در پژوهش چهارمین راهکار موثر بر تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها، راهبرد محیطی است و نقش دولت، عوامل اجتماعی فرهنگی و عوامل اقتصادی مولفه هایی هستند که در این راهبرد نقش دارند.
پژوهشگر این مطالعه بر مبنای یافته های این تحقیق می گوید: حمایت دولت از اهداف و رسالت های دانشگاه با عنایت به این که تأمین کننده اصلی منابع مالی دانشگاه است، بر کیفیت فعالیت ها و برنامه های آموزشی و درسی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تأثیرگذار است. همینطور کیفیت و تاثیر برنامه های درسی در آموزش عالی بستگی به پاسخگویی مناسب و بموقع به نیازها، خواسته ها و انتطارات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی پیرامون خود دارد. بنابراین دانشگاه ها باید بتوانند نسبت به تغییرات محیطی و نیازهای در حال تغییر جامعه انعطاف پذیر بوده و به صورت کارا و اثربخش عمل کند.
به اعتقاد آیت سعادت طلب؛ استادیار دانشگاه خوارزمی؛ دانشگاه ها با عنایت به تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیرامون خود ناگزیر به پاسخ گویی به چالش های حاصل از این تغییرات هستند و برای تحقق این مورد باید برنامه های درسی کارآمد و به روزی داشته باشند. ازاین رو چاره ای جز تغییر و اصلاح برنامه های درسی فعلی ندارند. تغییر برنامه های درسی بدون در نظر گرفتن راهبردهای فرهنگی، قانونی، مدیریتی و محیطی عرضه شده در این پژوهش عملاً فعالیتی فاقد کارایی و اثربخشی لازم خواهد بود.
بر همین اساس این محقق پیشنهادهای زیر را برای تغییر برنامه های درسی آموزش عالی عرضه کرد:
- ایجاد فرهنگ تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها توسط مدیران و سیاست گذاران آمورش عالی
- ایجاد بسترها و زیرساخت های قانونی در سطح وزارت علوم و دانشگاه ها برای دادن استقلال بیشتر به روسای دانشگاه ها
- توجه به تغییرات فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی پیرامون دانشگاه ها، جهت تغییر اثربخش برنامه های درسی
نتایج به دست آمده از این تحقیق به صورت مقاله علمی با عنوان «واکاوی راهبردهای موثر بر تغییر برنامه های درسی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی (مطالعه کیفی)» در دوفصل نامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، انتشار یافته است.
منبع: partoblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب